Iragan Urriaren 1ean Johan Järlehed doktorearekin Ikerketa Mintegia burutu genuen Bilboko campuseko Mensajero gelan. Hemen duzue saio osoaren bideoa.
El pasado 1 de octubre celebramos un seminario de investigación con el doctor Johan Järlehed en la sala Mensajero del campus de Bilbao de la Universidad. Aquí tenéis el video completo del encuentro:
[Alex Uriarte Atxikallende Euskal Filologiako ikasleak eta Euskal Gaien Institutuko kolaboratzaileak bidalitako testua]
Kirol gorena, XXI. mendeko opioa, egungo entretenimentu modu nagusia, masak mugiarazten (edo geldiarazten) dabezana. Futbola. Baina “el deporte rey” dalakoa guzur handi bat ete? Galdera arriskatua baloiaren mendean, kirolaren mendean eta batez be kirol garbizaletasunaren mendean egiteko, inondik inora.
Iturria: www.ironman.com
Ondo jakinekoa da joandako hamarkadatan kirolaren munduan dopajearekin lotutako eskandaluek zer nolako zeresana eta oihartzuna izan dabeen. Hamaikatxo golengatik irabazitako partidak, Frantziako Tourra zazpitan irabaztea erreskadan, errekor itzelak hamaikatxu maratoi eta lasterketatan, ultraman eta ironman moduko proba basatiatan lortutako datu eta emaitza jainkotiarrak… Egin daigun berba argi, hau guztia sineskaitza da, edo halan izan beharko leike behintzat.
Baina zeresan handiena emoten dabena zera da, kirol gehienak aldaketarako bideari ekin deutseela jarraitzaileon fedea berreskuratzearen, sinesgarritasunaren eta ikuskizun gizatiarren (eta ez jainkotiarren) bila. Iragan ilundun kirolek, txirrindularitzak, atletismoak, igeriketak edota triatloiak (ironman, ultraman, sprint eta bestelango azpigeneroak barne) erreformarik zorrotzenak jarri dabez abian azken urteotan. Aldaketa horreen artean, besteak beste, pasaporte biologikoarena dago: kirol-organismoek kirolariei hareen datu fisiologikoen profil bat sortzen deutse eta edozein substantziak datu horreek aldatzen dabezanean automatikoki detektatzen da.
Baina konparaketa saihestezina dan lez, igez Frantzian prentsa nazionalera filtraturiko informaziona plazaratu beharra sentiduten dot. Bertan, azken lau urteotako (kirolaren erreforma garbizalearen urteotako) dopaje kasuak agertzen dira. Batzuentzat sinestezina izan arren, dopaje kasu gitxien eukezen kirolak iragan zikindunak ziren eta batez be, txirrindularitza zein atletismoa. Kasualidadea? Ez dot uste. Beste muturrean, barriz, “sinesgarri eta segurutzat” jotzen ebezen kirolak egoazen, batik bat errugbia eta batez be futbola, beste danan ganetik.
Honegaz guztiagaz, ez dot futbolzaletasuna kritikatuteko helbururik. Kirolen arteko bardintasuna bultzatzea da neure helmugea, eta baita gaur egungo ustezko kirol fidagarrienaren fidagarritasun-eza salatzea be. Ez neuke pare bat kontutxo aipatu bage amaitu gura. Batetik, Bernd Schuster entrenatzaile alemana Real Madrid talde ahalguztidunetik modu txarrean kaleratu ebenean, ondorengo deklazinoak egin ebazen, neure ustez oso adierazgarriak diranak: “En el mundo del fútbol profesional es bastante frecuente el consumo de medicamentos. Los médicos y fisioterapeutas siempre nos daban algo y lo tomábamos sin rechistar, era parte de nuestra profesión y rutina. Incluso hoy en día, muchísimos jugadores de élite tienen consigo más tabletas y píldoras que desodorante y perfume. Siempre necesitan tomar algo por algún motivo.”
Bestetik, orain dala ez asko egunkari batzuetan irakurritakoak aipatu gura neukez. Baten, Atlético de Madrid taldeak antidoping kontrol bat saltatu ebala jartzen eban, Europa League-eko titulua lortu osteko ospakizun eta jaialdian egoazala esanez. Beste baten, ostera, arreta deitu eta asko pentsarazi eustan Australiako talde txiki batean jazotako eskandalua egunkarien kirolen alorreko azken orrialdeko behekaldean agertuteak. Izan be, talde horretako 34 jokalari esteroidez eta nandrolonaz (estimulatzaile oso gogorrak, hasikeran animaliekaz erabiltzeko sortuak) dopatuta harrapatu ebezela kontatzen zan. Horrelango zer edo ha geurean lehen orriko titularra izango litzake zalantza barik. Gatxa da esaten, baina gaur egun garbizaletasunak ez dauko lekurik kirolean. Garbizaletasuna barik, garbizalekeria behar da egunean-egunean agertzen diran dopaje kasuekaz amaitzeko eta kirola barrutik garbitzeko.
Prentsaren papera hain erabakigarria dan gizarte honetan, antza danez gauza batzuk ez dira lau haizetara zabaldu behar, kirolaren osasunerako. Edo kirol eta talde haundien osasunerako ete zan? Ez nago seguru… Baina dana dala, bien bitartean jarraitu daigun Frantziako mendietara Tourra ikustera joaten, domekatan Katedralean garrasi egiten edo pilota frontoi hotzak berotzen, euskal gizartean kirolak –kirol sano, herrikoi eta sinesgarriak- oraindik be badauko lekurik-eta.
1 de Octubre, 12:00. Sala Mensajero (adyacente al Salón de Grados), Campus de Bilbao.
Idioma: Español
Johan Järlehed, Investigador asociado y profesor titular Universidad de Göteborg, (Suecia) nos presentará los resultados del estudio comparativo sobre los paisajes lingüísticos vascos y gallegos (rótulos y señales en el espacio público) financiado por el consejo científico nacional sueco, Vetenskapsrådet.
El uso de las llamadas letras vascas y gallegas en la señalización urbana depende de tres marcos ideológicos: resistencia cultural, estandarización cultural, y mercantilización cultural. El el estudio examina la noción de diferencia cultural y cómo ésta se negocia y se plasma en el paisaje lingüístico. A tal fin examina tres prácticas interrelacionadas: la regulación jurídica y administrativa; la representación lingüística y visual; y la conceptualización colectiva de la diferencia cultural vasca y gallega.
El seminario completará dicho análisis con una discusión a partir de las entrevistas realizadas con diseñadores y actores sociales que comisionan señales y diseños. En concreto, se explorará la relación entre lengua y tipografía, para luego situar la discusión en el marco más amplio de las transformaciones socioculturales de las sociedades vasca y gallega
Aforo limitado. Se ruega confirmación en la dirección euskal.gaiak@deusto.es
Modernizacion reluctante: cultura plebeya y economia moral en el Pais Vasco.
Seminario de investigación. 9 de octubre a las 12:00 en el aula 153 del campus de Bilbao de la Universidad de Deusto.
Aforo limitado: se ruega confirmación en la dirección euskal.gaiak@deusto.es
Son tres las instituciones que han tenido una particular importancia en la historia del Pais Vasco y que han sido objeto de mi estudio: el baserri, la cofradia de mareantes, y el txoko. En este estudio las tres instituciones son vistas como una ventana; una vez miramos a traves de ellas, tenemos la oportunidad de ver un gran cuadro formado por componentes estructurales de una rica cultura plebeya y economia moral. Mientras la investigacion de la cultura del baserri refleja una mirada interna a la vida rural vasca y a a los cambios radicales que ocurrieron en la industrializacion, la cofradia permite ver la conexión que el Pais Vasco tiene con el mar. La tercera institucion, el txoko, representa un fenomeno más reciente y urbano el cual refleja un esfuerzo por acercarse a la urbanizacion y a al vida urbana y sus formas de vida anonima. El seminario finaliza con algunas reflexiones sobre algunas culturas que han sido, de alguna manera, reacias a la modernizacion.
Andreas Hess imparte sociologia en University College Dublin. Sus ultimas publicaciones son: The Political Theory of Judith N. Shklar: Exile from Exile (Palgrave Macmillan 2014) y (con Bryan Fanning) Sociology in Ireland. A Short History (Palgrave Macmillan, 2015).
Iazko ikasturtean Deustuko Unibertsitatea, Zenbat Gara eta Gabriel Aresti Kultura Elkartearen artean antolatutako “Gabriel Arestiren Ondarea” Zikloa gogoratuz bideo txiki bat osatu dugu.
Eskerrik asko parte hartzaile guztioi! Eta bereziki zuzeneko soinu banda eskaini zigun Rafa Ruedari!
Hamargarren Soziologia eta Zientzia Politikoaren Euskal Kongresuan Komunikazioa eta Kultura lan taldearen baitan “Komunikabideak eta kazetariak: errealitatearen begirada anitzak ikusi, interpretatu eta helearazteko moduak” mahai ingurua burutu zen irailaren 3ko ostegun arratsaldean.
Bertan euskal kazetaritza garaikidearen hiru protagonista esanguratsu elkartu ziren: Pikara Magazineko sortzaile eta partaide den June Fernandez, Zebrabidea irrati magazineko gidari eta arduradun den Nekane Zinkunegi eta Zuzeu Orainkari Horizontaleko editorea den Anartz Bilbao.
Deustuko Unibertsitateko irakasle eta ikertzaile eta Euskal Gaien Institutuko kolaboratzaile den Jone Goirigolzarri Garaizar izan zen moderatzaile lanetan, eta ondorengo hiru galderen inguruan egituratu zuen saioa:
Bertaratu ezin izan zenutenontzat zein bertan egon zinetenontzat hemen duzue saio osoa bideoan:
Historian lehen aldiz jesuita bati eskainiko zaio pastorala Zuberoan, Zalgize herrian, uztailak 26 eta abuztuak 2an, arratsaldeko 15:00etan.
Hemen kontsultatu daiteke informazio gehiago: http://pierralhande-pastorala.com
Kanaldude telebistak jasotakoa da baita prestaketa lanen bideo hau:
GAIAK saioa Deustuko Unibertsitateko Garate Aretoan. Mahai ingurua Bernadette O’Rourke, John Walsh, Estibaliz Amorrortu, Ane Ortega eta Xabier Landabidearekin
Hiztun berriek talde estrategikoa osatzen dute irlandera, galegoa eta euskara moduko hizkuntzen normalizazioari begira. Mahai-inguru honetan hiztun aktibo bihurtzeko gako garrantzitsuenen inguruan jardungo dugu, hiru hizkuntza hauen kasu azterketan oinarrituta. Euskararen kasuan gazteei aipamen berezia egingo zaie.
Atzoko egunean, 2015eko maiatzaren 5ean Deustuko Unibertsitatearen eta Udako Euskal Unibertsitatearen arteko elkarlanerako hitzarmena sinatu zen Mundaizeko campusean.
Ekitaldiaren baitan hitzaldi ezberdinak izan ziren. Hemen da Elixabete Perez Gaztelu irakasle eta ikertzaileak emandakoa: Ikerketa eta euskara (InfoCom gunean ere kontsultatu daiteke).
Ikerketa eta euskara.
Litezkeenetatik, ikerketa eta euskara falta izatea albo batera utzita, bi elementu horien artean hiru konbinazio mota era daitezke, ikertzaileak euskara zertarako erabiltzen duen; euskara ikergai duen, edo/eta euskara adierazteko tresna duen. Lehen konbinazioa euskara erdaraz ikertzeari dagokio, bigarrena euskara euskaraz ikertzeari eta hirugarrena, baina niretzat interesgarriena, edozein ikergai euskaraz ikertu eta argitaratzeari.
Saia gaitezen arrasto gutxitan marrazten Deustuko Unibertsitatean konbinazio horiek zer bide egin duten, egiten ari diren eta, batek daki!, egingo duten.
Lehen konbinazioa hartuta eta pittin batean atzera eginda, ohartuko gara, kanpoan bezalaxe, unibertsitate honetan ere hasieran euskarari buruzko ikerketa batez ere gaztelaniaz egiten zela. Orain eta hemen poz-pozik egongo litzatekeen Patxi Altuna gure Euskal Filologiaren aita eta maisuak ez al zuen bada, Bernard Etxepareren gaineko doktore tesia gaztelaniaz egin? Deustutik kanpora, baina ez oso kanpora joanda, Koldo Mitxelena Luis Michelenaren itxuran, ch eta guzti, agertu zitzaigun maiz literatura zeintifikoan, hain zuzen, euskararen azterketa zientifikoaren oinarriak jartzean.
Ingelesak hartu du gerora, neurri batean bederen, gaztelaniak zuen lekua: aspaldi samarretik hasita (1989koa da Ortiz de Urbinaren Parameters in the Grammar of Basque) euskarari buruz gero eta ikerketa gehiago egiten dira ingelesez Deustuko Unibertsitatean. Jon Ortiz de Urbinaren ondoan, Estibalitz Amorrortu, Joseba Abaitua eta beste aipatu beharko lirateke.
Ahotan hartu ditugun Altuna azpeitiarrak eta aurten 100 urte beteko zituen Mitxelena errenteriarrak, erdaraz ez ezik euskaraz ere ikertu zuten euskararen gainean. Zehaztu dugun bigarren konbinazioa. Euskaraz ikertzeak, demagun doktore tesi bat hasi eta buka euskaraz egiteak hizkuntza-eskakizun batzuk ere baditu: doktoregaiaren gaitasunak, zuzendariarenak, epaimahaikideenak… Seguruenik, horregatik, euskaraz ikertzea, unibertsitate honetan ere, batik bat Euskal Filologiak ekarri zuen. Euskarazko doktore tesi askotxo jakintza arlo horretakoak dira.
Aipatu bi konbinazioon araberako ikerlanen ondoan, hirugarren bat bada, interesgarriagoa eta egun oraingoz hutsegi dagoena: euskara ikergai izan gabe, ikerketa egiteko eta adierazteko tresna izatearena. Ildo honetan iraganbidean aipatzekoa da Jone Goirigolzarri Garaizarrek aurkeztu berri duen doktore tesia: Euskal Autonomia Erkidegoko alderdi politikoen hizkuntza politikak eta hizkuntza ideologiak 1980-2012: Eusko Legebiltzarreko hauteskunde programen azterketa. (2015). Bistan da euskararekin baduela zerikusia, euskararen estatusa tartean da, baina helburua ez da euskararen corpusa bera ikertzea. Nolabait esan, bigarren konbinaziotik hirugarrenerako bidean du kokalekua.
Mitxelenaren euskara “noranahiko” egitearen adibide argiena litzateke, hain zuzen, hirugarren konbinazioa, Lizardiren modura esanez, euskara edozein “jakiteren hegoek igoa” gorpuztea; euskara ikerketa egiteko eta zabaltzeko adierazpide naturala, normala izatea, besteak beste, unibertsitate honetan Ekonomiaren, Zuzenbidearen, Komunikazioaren, Soziologiaren arloetan aleka bada ere, ikertzaileak egiten ari diren bezala.
Baina azken batean, zerk eraginda, zergatik hautatzen du ikertzaile batek euskara ikerkuntzan aritzeko, ikerlanak argitaratzeko, zabalkunderako?
Ikertzailearen hizkuntza-gaitasunak eragin dezake, jakina; ikertzaile guztiok erosoago sentitzen gara hizkuntza batean beste batean baino. Baina esan beharrik ez dago gaur egun ingelesa dela munduko parte handi batean aspaldi batean latina eta frantsesa izan ziren bezala, ikerketaren, ikertzaileen “lingua franca”, elkarrekin komunikatzeko bitartekoa, eta ingelesez komunikatu behar zaiola arloan arloko komunitate zientifikoari; ingelesez argitaratu behar dutela ikertzaileek bere lanei nolabaiteko balioespena emango badiete. Nolabait esan, euskara ez den erdararen batean, ingelesez, ikertu edo, gutxienez argitaratu beharrean gara.
Hots, hasieran eratu ditugun konbinazioetako lehena, zaharrena (“euskara erdaraz, ingelesez aztertu”) eta euskarak batere lekurik ez zuelako albo batera utzi dugun “euskara ez den beste edozein ikergai ingelesez aztertu” konbinazioa nagusitu dira inondik ere.
Eta, hala ere, ikertzaile batzuk, “setosoak” dira, gure modura esanda, euskaraz ere ikertzen eta ikerlanak euskaraz argitaratzen saiatzen dira.
—Tiende a escribir en euskera…
—No tiendo [corta categórica]. Es una opción política con consciencia de renuncia porque es de nuestras dos lenguas oficiales la que más ayuda necesita. Es una lengua que no se ha podido desarrollar en muchos ámbitos, por ejemplo el académico. Por eso la elegí para hacer mi tesis, aunque ello hiciera que muchos expertos no puedan acercarse a ella. Lourdes Oñederra, Diario de Noticias de Álava Domingo, 26 de Abril de 2015
Lourdes Oñederra ikertzaile, unibertsitateko irakasle, idazle eta euskaltzain osoaren hitzok ezin egokiagoak dira bukaerara iristeko. Ikertzailearen esku dago, hein txiki batean bederen, hizkuntza-hautua. Hala da, baina ez erabat.
Ikertzailearen hautua bultzatzeko, sendotzeko… erakundeen, unibertsitateen laguntza ezinbestekoa da. Euskal Herriko unibertsitateek benetan nahi badute bere ikertzaileek euskaraz iker eta argitara dezaten ikertzaileei behar adinako babesa eman behar diete. Bi alderdiok elkar hartzea ezinutzizkoa da.
Gaurko ekitaldia urrats garrantzitsua da Deustuko Unibertsitateko euskal ikertzaileontzat. Nahi litzateke UEUrekiko hitzarmena akuilu berebizikoa izatea euskaraz ikertu eta argitaratu nahi dutenentzat. Hala nahi eta hala espero.
| Maiatzaren 11n, astelehena, eguerdiko 12:30etan “Hizkuntza gutxituetako hiztun berriak: hiztun aktibo bihurtzeko gakoak” mahai-ingurua izango dugu Deustuko Unibertsitateko Garate Aretoan (Bilboko campusa).
Mahai-ingurua Deustuko Euskal Gaien Institutuak eta Euskaldun berrien ikerketa taldeak antolatu dute elkarlanean.Mahai-inguruan hizkuntza gutxiagotuen normalizazioari begira talde estrategiko diren hiztun berriak izango dira mintzagai; zehazki, irlandera, galego eta euskara hiztun berriak hiztun aktibo bihurtzeko gako garrantzitsuenen inguruan jardungo da. Horretarako, Bernadette O’Rourke (Heriot-Watt Universitity), John Walsh (University of Ireland), Estibaliz Amorrortu (Deustuko Unibertsitatea), Ane Ortega (Andra Mari Irakasle Eskola) eta Jone Goirigolzarri (Deustuko Unibertsitatea) ikerlarien parte-hartzea izango dugu. Hitzaldia gaztelaniaz izango da. Sarrera doakoa da.
|
El lunes 11 de mayo a las 12:30h. en la Sala Garate de la Universidad de Deusto (campus de Bilbao), tendrá lugar la mesa redonda “Nuevos hablantes de lenguas minorizadas: claves para su transformación en hablantes activos”, organizada por el Instituto de Estudios Vascos de Deusto, en colaboración con el grupo de investigación Euskaldun berriak de la misma Universidad.
La mesa redonda versará sobre los nuevos hablantes de lenguas minorizadas, un grupo estratégico de cara a la normalización de dichas lenguas. En concreto, se expondrán algunas de las claves más importantes para el desarrollo de hablantes nativos mediante el estudio de caso del irlandés, el gallego y el euskara. Para ello contaremos con la participación de Bernadette O’Rourke (Heriot-Watt Universitity), John Walsh (University of Ireland), Estibaliz Amorrortu (Deustuko Unibertsitatea), Ane Ortega (Andra Mari Irakasle Eskola) y Jone Goirigolzarri (Deustuko Unibertsitatea). La mesa redonda será en castellano. La entrada es gratuita.
|
