Euskal Gaiak-(r)en bidalketa guztiak

Akademiak sormena hil (ez) zuenekoa

Aurreko astean Garabideko lagunekin egindako mintegia laburtzen zaila izan bazen, zer esan gaur Txakur Gorria kolektiboaren eskutik bizi izan dugun Sormen Mintegiaz.

Hasteko, ikus-entzunezkoekin hasi gara BertsoMovieda-ra aurkeztutako Dastatu eta Hartza zu lanak ikusi ahal izan ditugu pantaila handian Churruca aretoan. Galdu badituzu, edo berriro ikusi nahi izanez gero, hemen daude biak:

Ikus-entzunezko egarriak asetuta (edo), plastikara pasatu gara, baliabide eta teknologia “digital” oinarrizko baina sarri ahaztuegietara itzultzeko:

Tenperak, artaziak eta hitzak langai, parte-hartzaileek haien proposamenak landu dituzte musika lagun. Eta ondoren, azken ariketa: zer narrazio, zein kontakizun egin marraztutakoaren gainean (edo azpian, edo zehar). Banakakoak, taldekakoak eta kolektiboki irakurritakoak, denetarik izan dugu bertan ere.

 

photo_2018-10-17_11-59-51

photo_2018-10-17_12-00-26

photo_2018-10-17_12-00-55

Ezinezkoa laburtzen, eta errepikatzen zaila. Behin gertatzen diren gauza horietakoa.

Eskerrik asko bertaratutako guztioi, eta Bizkaiko Foru Aldundiari, bere laguntzarekin honelako ekitaldiak antolatzea posible egiteagatik.

txakur gorria akademiak sormena hil zuenekoa

 

Hizkuntza gutxituak etxean: zer dugu elkarrengandik ikasteko?

Garabide elkarteko lagunei esker hizkuntza gutxituen arteko lankidetza eta ikasketa prozesuei buruzko mahai ingurua izan dugu gaur goizean Baliabide Digitalen Hizkuntza Aplikazioak ikasgaiko ikasleekin.

Garabide elkarteko Txema Abarrategi Garaigordobilek egin du mintegiaren kokapen orokorra eta hizkuntza komunitateek hizkuntza ekologiaren ikuspegitik dituzten erresistentzia eta erresilientzia mekanismoak ezagutzeak elkarrengandik ikasteko aurkezten dizkigun aukerak azpimarratu dizkigu.

Ondoren Suna Altunek hartu du hitzaeta kurduerak estatu ezberdinetan dituen egoera ezberdinak izan ditu mintzagai, euskararen biziberritze prozesutik berreskuratu daitezken eredu eta arrakastak aipatu dituelarik.

Azken hitzartzea kaqchikel hizkuntzaren kasua aurkeztu digun Miguel Oxlajena izan da. Miguelek euskal hiztun askorentzat ezagunak diren errealitate komunak aipatu ditu: hizkuntza eremu rural eta pobreziarekin lotuta egotea, transmisioaren etena, debeku formalik ez dagoenenean ere praktikak duen eragina…

Luze joko luke saio osoa laburtzeak, baina bereziki interesgarria izan da ikasleen galdera eta ardurak hizlarien esperientzia eta perspektibatik erantzunda ikusi ahal izatea, eta errealiate geografiko eta kultural arras ezberdinek hizkuntza gutxituen biziberritze prozesuen perspektibatik dituzten helduleku komunei erreparatu ahal izana.

Gauza asko gelditu dira elkarrekin solasteko, baina hari mutur garrantzitsuak utzi dizkigute Kurdistan eta Kaqchikel herriko lagunek gure buruari buruz eta besteekin ditugun harremanei buruz hausnartu eta jarduteko.

Mila esker berriro ere Garabide elkarteari gaurko topaketa hau posible egin izanagatik, eta hurrengora arte!

 

 

 

Joxepa “Xenpelar” bertsolariaren berrirakurketa

Elixabete Perez Gaztelu ikertzaile irakasleak UEUren “Bertsolaritza genero ikuspegitik” ikastaroan parte hartu du Joxepa Antoni Aranberri Petriarena “Xenpelar” (Errenteria, 1865-1943) bertsolariaren gaineko topiko batzuk auzitan jartzeko. Besteak beste agerian jarri du bertsolari errenteriarra kaletarra, fabrikako langilea, irakurzalea zela eta neskazaharren alde egin zuela giroa guztiz kontrakoa zuenean.

Albiste osoa eta elkarrizketa bertsoa.eus webgunean kontsultatu daiteke, esteka honetan: https://bertsoa.eus/albisteak/6915-elixabete-perez-joxepa-anttoni-aranberrik-gizartea-antolatzeko-modu-bat-auzitan-jartzen-du

Joxepa Antoni Aranberri Petriarenaren fitxa osoa hemen kontsultatu daiteke, Xenpelar dokumentazio zentroan: https://bdb.bertsozale.eus/web/haitzondo/view/232-joxepa-antoni-aranberri-xenpelar

Komunikazioaren Gizarte Historiaren II. Mintegia / II Seminario de Historia Social de la Comunicación

2018ko ekainaren 22a
22 de junio de 2018

Jaitsi HEMEN Jardunaldiaren triptikoa

letrak

Jardunaldiak hainbat proposamen egingo ditu, gure historiografian eta kultur ikasketetan gehiei landu ez den gai baten inguruan: zein komunikazio prozesuk hartu zuten parte Euskal Herrian, Erdi Arotik hasi eta gaur egunera arte?

Komunikazioaren garapena –inprentaren aurretik eta ondoren–, gaur egungo gizarte sareetara arte, funtsezkoa izan da gizarteen aldaketa eta modernizazio prozesuetan. Baina, paradoxa badirudi ere, komunikazioa ez da gehiegi aztertu Europako gizarteak modernitatera eta, ondoren, postmodernitatera igarotzeko egin dituen prozesuetan.

Hain zuzen ere, gure gaur egungo orainaldira arteko ibilbide luzean, komunikazioak prozesu erabakigarri ugari sortu zituen, testuinguru bakoitzari zegokion gizarte imajinarioaren osaera eta irudikapenean. Inprenta, posta, prentsa, telegrafoa, irratia, telebista, zinema eta sareak gizarte bizitzaren etengabeko azelerazioaren osagaietako batzuk dira. Bizitza horretan, gainera, etengabe ari gara egokitzen
ahozkotasunaren, idazkeraren, entzuten dugunaren eta ikusten dugunaren erabilera eta agerpena.

Informazioa eta eduki sinbolikoak letren, koloreen, ikurren, zenbakien, irudien, soinuen, audioen eta antzeko beste prozedura batzuen bidez transmititzeak oraindik egoki aztertu ez ditugun ondorioak izan zituen. Jardunaldi hauetan, diziplina askotako elkarrizketaz baliatuz, testu eta testuinguru haien hizkuntzak eta
irudikapenak identifikatzen eta azaltzen ahaleginduko gara.

—-

Esta jornada reúne diferentes propuestas para desbrozar un asunto poco atendido en nuestra historiografía y estudios culturales ¿qué procesos comunicativos participaron en el País Vasco desde la época medieval a la contemporaneidad?

El desarrollo de la comunicación antes y después de la imprenta hasta las recientes redes sociales configuran una parte esencial en los cambios y en la modernización de las sociedades. Pero, paradójicamente, la comunicación es un proceso poco atendido en la translación de las sociedades europeas hacia la modernidad y
posterior muda postmoderna.

Precisamente, la comunicación generó una serie de procesos decisivos en la conformación de la fabricación y representación de un imaginario social afín a cada contexto en esa larga marcha hacia nuestro actual presente. La imprenta, el correo, la prensa, el telégrafo, la radio, la televisión, el cine y las redes web son algunos de los ingredientes en la constante aceleración de la vida social, en donde la oralidad, las escritura, lo sonoro y lo visual componen y reacomodan sus usos y manifestaciones.
La transmisión de información y de contenidos simbólicos mediante letras, colores, signos, cifras, imágenes, sonidos, audios y otros procedimientos afines, tuvo una repercusión que aún no hemos llegado a vislumbrar. En estas jornadas nos proponemos, mediante el diálogo entre diferentes ámbitos disciplinares, identificar y explicar los lenguajes y las representaciones de aquellos textos y contextos..

 

La primera globalización, José Angel Achón Insausti

 

globalización

Maiatzak 08 | 19:00

Lekua: San Telmo Museoa

Libre, jarleku guztiak bete arte

José Angel Achón Insausti, Deustuko Unibertsitateko Humanitate eta Giza Zientzien fakultateko dekanoordea

Hizkuntza: euskarazko aldibereko itzulpena egongo da.

San Temo Museoak Elkanoren mundu-birari programazio zikloa eskainiko dio 2018an. 2019an 500 urte beteko dira Juan Sebastian Elkano nabigatzaile getariarrak lehen mundu-bira abiatu zuela. Datorren urtean hitzordu askok urteurren hori gogoratuko duten arren, San Telmo Museoak aurten ere, programazio ildo bat eskaini nahi izan dio mugarri historikoari, besteak beste, Elkanoren bizitzan, mundu-biran eta horrek gizartearen eraldaketan izan zuen eraginean sakontzeko.

Elkano zikloari buruzko informazio gehiago

Antolatzailea: San Telmo Museoa

08 de mayo | 19:00 | San Telmo Museoa Ver en Google Maps

  • Idioma: En castellano
  • Entradas: Libre hasta completar aforo

José Angel Achón Insausti es Vicedecano de la Facultad de Ciencias Sociales y Humanas de la Universidad de Deusto.

Idioma: habrá traducción simultánea a euskera.

A partir de 2018 el museo dedicará una programación a la vuelta al mundo de Elcano. En 2019, se van a cumplir 500 años desde que el navegante getariarra Juan Sebastián Elcano inició la primera vuelta al mundo. El año que viene numerosas citas recordarán esa efeméride, pero el Museo San Telmo ha querido dedicar parte de la programación del 2018 al hito histórico, organizando actividades para profundizar, entre otros, en la vida de Elcano, en la vuelta al mundo y lo que ésta supuso en la transformación de la sociedad.

 

Hitzarmena Euskal Gaien Institutua eta San Telmo Museoaren artean

(Más abajo en castellano)

San Telmo Museoak eta Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak heriotzari buruzko aldi baterako erakusketaren inguruan elkarlanerako hitzarmena sinatu dute.

Erakusketa hau museoak ekoitzitako proiektua da, eta 2019an aurkeztuko da San Telmon, ikusleei heriotzaren fenomenoa hurbiltzeko eta heriotzaren inguruan gogoeta pizteko helburuarekin.

Bi erakundeen arteko lehen elkarlan honetan, museoak arlo ezberdinetan espezializatutako irakasleen ikuspuntua proiektuan txertatzea bilatzen du, modu honetan arlo horietako ezagutza sakona eta eguneratuena bermatuz: Antropologia, Historia, Soziologia, etab.

Euskal Gaien Institutuak, José Angel Achón Historiako katedradunaren bitartez, erakusketaren gidoia finkatzeko lanean parte hartuko du museoarekin batera eta erakusketarako eta katalogorako espezialista aholkulariak proposatuko ditu.

Euskal Gaien Institutuak euskal kulturarekin zerikusia duten gaiak jorratu eta sakondu nahi dituzten ikertzaile eta aztertzaileen topagune izatea du helburuetako bat, zentzurik zabalenean. Institutuak berez dituen ezaugarriek lagundu egiten dute, hain zuzen ere, euskal kulturaren azterketa diziplinartekoa eta diziplina ugarikoa izan dadin. Eta horregatik, bere asmoa da euskal kulturaren ikaskuntza beste kultura batzuen ikaskuntzarekin solasean ikertuko duten korronteak sortzea.

san telmo 1

San Telmo Museoa y el Instituto de Estudios Vascos de la Universidad de Deusto han firmado un acuerdo de colaboración en torno a una exposición temporal sobre el tema de la muerte que se presentará en el museo en el año 2019.

Será una exposición de producción propia y formará parte de la programación del museo en 2019, con el objetivo de acercar al público al fenómeno de la muerte y provocar que reflexione sobre el temaa través de diferentes ejes temáticos.

En esta primera colaboración entre ambas instituciones, el museo quiere incorporar al proyecto el conocimiento del profesorado especialista en diferentes áreas, garantizando tanto el rigor como la máxima actualidad en cada una de ellas.

El Instituto de Estudios Vascos, a través del catedrático de Historia José Ángel Achón, participará junto con el museo en la definición del guion expositivo, y propondrá, asimismo, a diferentes especialistas que aportarán el punto de vista de sus respectivas áreas: Sociología, Antropología, Historia, etc.

El Instituto de Estudios Vascos es un punto de encuentro de investigadores y personas estudiosas interesadas en trabajar y profundizar en temas relacionados con la cultura vasca, tomada en un sentido amplio, multi- e interdisciplinar. En este sentido pretende generar corrientes que comuniquen el estudio de la cultura vasca en diálogo con el de otras culturas.

Euskal Gaien Institutua 52. Durangoko Azokan

Amaitu DA 2017ko Durangoko Azoka. Molde guztietako proposamen eta bizipenez betetako 5 egun bizi, koloretsu, zaratatsu, jendetsu eta etenik gabeko… amaitu dira.

Azokaren 52. edizio honek eman dituen guztiak laburbiltzea zailegia litzateke (eta ziurraski goizegi da oraindik), baina Euskal Gaien Institututik bertan parte hartu dugun hiru ekimen azpimarratu nahi genituzke:

Luzia Alberro Goikoetxeak “Bertsolarien ahoz: moderninazio prozesua eta identitate bideak Gipuzkoan, 1830-1936” liburua aurkeztu du Areto Nagusian. Alberro irakasleak Xenpelar, Bilintx, Pello Errota, Pedro Mari Otaño, Txirrita eta Jose Mari Lopetegi bertsolariak aztertu ditu, eta aurkeztu berri den lanak bertsolarien lanek Euskal Herriaren historia ezagutzeko iturri historiko gisa duten balioa erakusten digu. Bertsolarien-ahozArgitalpenekin jarraituz Jone Goirigolzarri Garaizar, Xabier Landabidea Urresti eta Ibon Manterola Garatek koordinatutako “Euskararen biziberritzea: marko, diskurtso eta praktika berriak birpentsatzen” liburua argitaratu berri da Udako Euskal Unibertsitatearen eta Euskal Gaien Institutuaren artean, eta baita Azokara eramandako aleak agortu ere. Liburua erosteko aukera dago oraindik Buruxkak atariaren bidez helbide honetan.

euskararen biziberritzea

Amaitzeko, Euskal Herriko Unibertsitatea, Deustuko Unibertsitatea, Mondragon Unibertsitatea eta Hekimen Elkarteak lankidetzan sortutako Behategia Euskal Hedabideen Behatokiaren proiektura batu da UEU, eta sinadura ekitaldian parte hartu du beste erretore eta zuzendariekin batera Jose Maria Guibert DUko erretoreak.

urtekaria 2017
Ezkerretik eskumara Alberto Barandiaran (Hekimen), Iñaki Alegria (UEU), Jose Maria Guibert (DU), Nekane Balluerka (EHU/UPV), Vicente Atxa (MU) eta Libe Mimenza (Behategia)

Ekitaldian Euskal Hedabideen Urtekariaren 2017. urteko zenbakia argitaratu da. Helbide honetan eskuratu daiteke doan.

Abenduko egun hauek eman dutenaren lagin txiki txiki bat baino ez diren arren, pozik gaude ereindako haziez eta jasotako uztaz. Datorren urtean gehiago!

 

 

Bilboko Itsasadarreko Txistularien omenezko Plaka, El Perro kaleko biltoki historikoan

Euskal Herriko Txistulari Elkarteak 90 urte bete ditu aurten, eta ospakizun hauetan murgilduta, Elkartearen sorrera sustatu zuen txistulari taldeari omenaldia egingo dio, oroigarritarako plaka jarriz, taldea biltzen zen lekuan; Bilboko El Perro kaleko 2 eta 4 zenbakien artean jarriko da plaka, abenduaren 4an 12:00etan Bilboko Udalaren kolaborazioarekin antolatutako ekitaldian. Egun batzuk lehenago, abenduaren 1ean, Deustuko Unibertsitatean txistuari emango zaio protagonismoa.txakur kalea

Irudia: Eduardo Latorre

Datorren abenduaren 4an, astelehena, oroigarritarako plaka jarriko du Euskal Herriko Txistulari Elkarteak Bilboko El Perro kaleko 2 eta 4 zenbakien artean, elkartearen sorrera sustatu zuen Bilboko Itsasadarreko Txistulariak omentzeko. Izan ere, leku horretan zegoen El Perro taberna-jatetxean biltzen zen talde hau.

Euskal Gaien Institutuko ikerlari Alex Iribarrek antolatzen lagundu duen ekitaldia, eguerdiko 12:00etan egingo da, eta Euskal Herriko Txistulari Elkarteko zuzendaritzaz gain, bertan hartuko du parte Bilboko Alkatetzak, eta nola ez, Bilboko Udal Txistulari Bandak.

Bestalde, Euskal Herriko Txistulari Elkartearen 90. urteurrenaren aitzakian, eta abenduaren 3a Euskararen Eguna dela kontuan hartuta, Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak txistuaren inguruko jardunaldiak antolatu ditu abenduaren 1erako. Izan ere, euskal kultura herrikoian, elementu garrantzitsua da txistua, eta era berean, interes ikaragarria duen elementua da, ikuspegi musikologikotik, soziologikotik, etnografikotik edo historikotik begiratuta. Azken batean, txistua aztertzeak ahalbidetzen du ikusten, historian zehar, nolakoak garen, nolakoak garela uste dugun eta nolakoak izan nahi genukeen.

Abenduaren 1eko ekitaldi hauek 12:00etan hasiko dira Deustuko Unibertsitateko Garate aretoan, Sabin Bikandi musikologian doktoreak eta Bilboko Udal Txistulari Bandako kideak emango duen hitzaldiarekin. Hitzaldian zehar, Bilboko Udal Txistulari Bandak ere hartuko du parte, hainbat adibide musikal eskainiz. Ondoren, 12:30ak aldera emanaldi txiki bat egingo du Klaustroan, luntxak iraun bitartean. Bukatzeko, 13:00ak aldera erromeria txiki bat egingo da.

Ekitaldi guztiak publikoari irekiak izango dira.